Dlaczego warto obserwować swoje dziecko od najmłodszych lat? Wczesne wsparcie dla rozwoju.

Każdy rodzic z radością obserwuje, jak jego dziecko rośnie, uczy się nowych rzeczy i odkrywa świat. To fascynująca podróż pełna niespodzianek i  wzruszeń. Jednak czasami w  tym
rozwoju mogą pojawić się pewne trudności, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się jedynie „dziecięcą naturą” lub „przejściowym etapem”. Dlatego tak ważne jest, abyśmy jako rodzice byli uważnymi obserwatorami naszych pociech od najmłodszych lat.
Wczesne dostrzeżenie pewnych sygnałów może mieć ogromne znaczenie dla przyszłości dziecka, zwłaszcza w kontekście zaburzeń takich jak ADHD (Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi). ADHD to zaburzenie neurorozwojowe, które charakteryzuje się trudnościami z  koncentracją uwagi, nadruchliwością i  impulsywnością. Objawy te mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie dziecka w różnych
obszarach życia – w domu, w szkole, w relacjach z  rówieśnikami. Warto jednak pamiętać, że ADHD to nie „niegrzeczność” czy „brak chęci”, ale realny problem, z  którym można i  należy pracować. Wczesna obserwacja i  identyfikacja potencjalnych trudności związanych z  ADHD daje nam szansę na szybsze wdrożenie odpowiedniego wsparcia. Im wcześniej zaczniemy rozumieć specyficzne potrzeby naszego dziecka, tym lepiej będziemy mogli mu pomóc w radzeniu sobie z wyzwaniami, jakie niesie ze sobą to zaburzenie. Nie chodzi o to, aby na siłę doszukiwać się problemów, ale o to, aby być świadomym pewnych sygnałów i  nie
bagatelizować ich, jeśli się pojawią. Jakie konkretnie zachowania u  małego dziecka mogą nas zaniepokoić i  skłonić do bliższej obserwacji? Oczywiście, każde dziecko jest inne i  rozwija się w swoim tempie, ale istnieją pewne charakterystyczne cechy, na które warto zwrócić uwagę. Już u niemowląt i  małych dzieci możemy zauważyć wzmożoną ruchliwość, trudności z  usiedzeniem w  jednym miejscu podczas zabawy czy karmienia. Dziecko może być bardziej płaczliwe, mieć problemy ze snem, a  później wykazywać nadmierną ciekawość świata połączoną z  brakiem ostrożności. W  wieku przedszkolnym mogą pojawić się trudności z  czekaniem na swoją kolej, przerywanie innym, impulsywne reagowanie emocjonalne, szybkie przechodzenie od jednej zabawy do drugiej bez dłuższego zainteresowania. Warto również obserwować, jak dziecko radzi sobie z  zadaniami wymagającymi skupienia uwagi, na przykład podczas układania puzzli czy słuchania bajki. Czy łatwo się rozprasza? Czy ma trudności z  dokończeniem rozpoczętej czynności? Czy często gubi rzeczy? To wszystko mogą być subtelne sygnały, które z czasem, w  połączeniu z  innymi obserwacjami, mogą wskazywać na potrzebę konsultacji ze specjalistą. Pamiętajmy, że pojedyncze wystąpienie któregoś z  tych zachowań nie musi od razu oznaczać ADHD. Jednak powtarzające się i  nasilające się trudności w  kilku obszarach funkcjonowania
dziecka powinny skłonić nas do uważniejszej obserwacji i  ewentualnej konsultacji z  pediatrą, psychologiem dziecięcym lub innym specjalistą.
Wczesne wykrycie potencjalnych zaburzeń, takich jak ADHD, otwiera drzwi do wczesnej interwencji. Praca z  dzieckiem, u  którego zdiagnozowano ADHD, może przybierać różne formy – od terapii behawioralnej, poprzez trening umiejętności społecznych, aż po
wsparcie farmakologiczne w  niektórych przypadkach. Jednak kluczowym elementem jest zawsze zrozumienie specyficznych potrzeb dziecka i  dostosowanie metod pracy do jego indywidualnych możliwości. Wczesne wsparcie pozwala dziecku nauczyć się strategii radzenia
sobie z  trudnościami związanymi z  uwagą, impulsywnością i  nadruchliwością. Dzięki temu może lepiej funkcjonować w szkole, budować zdrowsze relacje z  rówieśnikami i  rozwijać
swoje mocne strony. Świadomość problemu i  podjęcie odpowiednich działań pomagają również rodzicom w zrozumieniu zachowań dziecka i  reagowaniu na nie w  bardziej efektywny i  wspierający sposób. Nie bójmy się szukać pomocy i  konsultować naszych obserwacji ze
specjalistami. Wczesna interwencja to inwestycja w  przyszłość naszego dziecka, która może znacząco poprawić jego jakość życia i  pomóc mu w  pełni rozwinąć swój potencjał. Bądźmy uważnymi obserwatorami, wspierajmy nasze dzieci na każdym etapie ich rozwoju i  nie
bagatelizujmy sygnałów, które mogą świadczyć o  potrzebie dodatkowego wsparcia. To nasz najważniejszy krok w budowaniu szczęśliwej i  pełnej przyszłości.

Weronika Dybicz

Bibliografia
Artur Kołakowski, Agnieszka Borkowska ADHD u dzieci i  młodzieży. Praktyczny przewodnik dla rodziców i  specjalistów. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2023 Thomas Gordon Wychowanie bez porażek. Instytut Wydawniczy PAX, 2014