Zbieractwo – pasja, potrzeba czy problem?

Zbieractwo – pasja, potrzeba czy problem?
Zbieractwo towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Od momentu, gdy nasi przodkowie
gromadzili zapasy na zimę, po dzisiejsze kolekcje znaczków, figurek czy… starych kabli
w szufladzie, które „na pewno się jeszcze przydadzą”. Gdzie jednak leży granica między
hobby a problemem?
Zbieractwo jako pasja
Zbieranie przedmiotów może być piękną formą wyrażenia siebie. Kolekcjonerzy
znaczków, monet, książek, kart Pokemon czy ceramiki wkładają serce w swoje zbiory.
Szukają rzadkich okazów, uczą się historii, nawiązują relacje z innymi pasjonatami.
W takim ujęciu zbieractwo daje radość, poczucie celu, a czasem nawet prestiż. Może
być relaksem, sposobem na odreagowanie stresu czy pielęgnowanie wspomnień z
dzieciństwa. I nie ma w tym nic złego – dopóki to my kontrolujemy naszą kolekcję, a nie
ona nas.
Zbieractwo z perspektywy psychologii
Choć wiele osób gromadzi rzeczy z sentymentu, estetyki czy ciekawości, w niektórych
przypadkach zbieractwo ma głębsze – i trudniejsze – podłoże. W psychologii mówi się
wtedy o zaburzeniu gromadzenia (hoarding disorder), które zostało oficjalnie
sklasyfikowane w klasyfikacji DSM-5 w 2013 roku.
To nie jest zwykłe „mam bałagan”. Osoba cierpiąca na to zaburzenie odczuwa silny
wewnętrzny przymus gromadzenia, a wyrzucenie czegokolwiek (nawet śmieci czy
zepsutych rzeczy) wywołuje lęk, smutek, a czasem wręcz panikę.
Dlaczego niektórzy gromadzą nadmiernie?
Psycholodzy wskazują kilka potencjalnych przyczyn:
– Zaburzenia lękowe lub depresyjne
– Trauma lub strata
– Perfekcjonizm poznawczy
– Problemy z funkcjami wykonawczymi mózgu
– Dziedziczność
Statystyki – jak częsty to problem?
Zaburzenie gromadzenia dotyczy 2–6% populacji.
– Częściej występuje u osób powyżej 50. roku życia.
– Dotyczy kobiet i mężczyzn w podobnym stopniu.
– Może współwystępować z OCD, ADHD, depresją i zaburzeniami lękowymi.
Kiedy warto szukać pomocy?
– Czy przedmioty utrudniają normalne funkcjonowanie?
– Czy gromadzenie powoduje konflikty, wstyd, izolację?
– Czy próba pozbycia się rzeczy wywołuje cierpienie psychiczne?
Sposoby leczenia i wsparcia
1. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
2. Leki (np. SSRI)
3. Wsparcie środowiskowe
4. Edukacja i samopomoc
Podsumowanie
Zbieractwo może być pięknym hobby – ale też wołaniem o pomoc. Kluczem jest intencja
i kontrola. Czy ja wybieram te przedmioty, czy one wybierają mnie?

Linia Zdrowia