Co to jest dyskalkulia?

Spis treści:

• Problem dyskalkulii – wstęp;

• Dyskalkulia objawy;

• Diagnoza dyskalkulii.

   

• Problem dyskalkulii – wstęp

Wg Briana Butterwortha podstawą rozwoju zdolności matematycznych jest wrodzona zdolność do natychmiastowej, szacunkowej oceny liczebności niewielkich zbiorów obiektów bez ich przeliczenia, jednym spojrzeniem (2005). Edyta Gruszczyk- Kolczyńska oszacowała w swoich badaniach na 6-7 latkach, że około 43% dzieci w pierwszej klasie nie ma dojrzałości do uczenia się matematyki w szkole. Ta dojrzałość przychodzi w momencie, kiedy dziecko chce się uczyć tego przedmiotu, potrafi go zrozumieć, a także wytrzymuje napięcia, które towarzyszą mu przy rozwiązywaniu zadań. Dlatego niewłaściwe metody nauczania, co zarzucają niektórzy rodzice, nie mogą być przyczyną dyskalkulii.

• Dyskalkulia objawy

Zgodnie z ICD 10, dyskalkulię można rozpoznać na podstawie następujących kryteriów:

1. Kryterium A: wynik standaryzowanego testu do badań umiejętności arytmetycznych jest istotnie niższy od oczekiwanego na podstawie wieku i inteligencji dziecka;

2. Kryterium B: wyniki testów czytania i pisania pozostają w normie wiekowej (wykluczenie dysleksji);

3. Kryterium C: kłopoty z wykonywaniem operacji liczbowych nie są rezultatem niewłaściwych metod nauczania, zaniedbań dydaktycznych oni opóźnionego rozwoju umysłowego;

4. Kryterium D: trudności w posługiwaniu się liczbami nie są efektem wad wzroku ani słuchu;

5. Kryterium E: problemy z liczeniem nie są pochodną zaburzeń neurologicznych ani psychicznych, emocjonalnych.

Na jakiej podstawie nauczyciel matematyki może postawić hipotezę, że jego uczeń ma dyskalkulię?

1. Nauczyciel zauważa problem w rozumieniu pojęć, znaków, a także symboli matematycznych przez ucznia, np. < i >

2. Uczeń myli cyfry i liczby, a szczególnie te, które zawierają zero, np. 15 z 51; 5 z 50

3. Uczeń niepoprawnie wykonuje działania arytmetyczne, np. +, -, x, /

4. Uczniowi trudno jest porządkować liczby w ustalonej kolejności, np. co 3, czyli 1,4,7…

5. Uczeń ma trudność w odczytywaniu zapisu ułamków zwykłych i dziesiętnych, nie rozumie pozycji przecinka w zapisie, np. 0,5=1/2 bądź liczba 0,03 zapisana jako 00,3.

Tutaj pragnę zwrócić uwagę, że to nie jest tak, że problem jest zauważalny tylko w szkole, ale także w codzienności takiego ucznia. Dziecko może mieć kłopot w posługiwaniu się pieniędzmi, liczy na palcach, a tak i tak myli się w prostych operacjach matematycznych. Dodatkowo może mieć słabe wyczucie kierunku, mylić prawo, lewo i odczuwać dezorientacje w przestrzeni, a także zauważać trudność w czytaniu mapy. Gry i zabawy planszowe nie są najprzyjemniejszą formą spędzania wolnego czasu, bo trudność może być napotkana już na samym początku, gdyż dzieci z podejrzeniem dyskalkulii odczuwają trudność z rozumieniem reguł.

Przyczyną występowania wyżej wymienionych trudności może być atypowy rozwój mózgu. U dzieci z dyskalkulią rozwojową zauważono znaczne niedobory istoty białej i szarej w mózgu. Ponadto ma miejsce nieprawidłowa integralność czynności percepcyjnych i motorycznych. U dziecka występuje zbyt niski poziom rozwoju operacyjnego rozumowania, czyli dziecko ma trudność z uporządkowaniem elementów w zbiorach i wyznaczać serie, nie zauważa gdzie jest więcej elementów, a także trudność sprawia mu rozumienie pojęcia i stałości masy, długości i objętości cieczy.

• Diagnoza dyskalkulii.

W skład diagnozy wchodzi:

1. Opis funkcjonowania dziecka w szkole na lekcjach matematyki.

2. Analiza poziomu zdobytej wiedzy i umiejętności matematycznych.

3. Określenie poziomu rozwoju procesów umysłowych potrzebnych do nauczenia się matematyki, m. in. rozwój umysłowy, inteligencja, koordynacja ręka-oko.

4. Określenie efektu edukacji przedszkolnej, czyli odróżnia prawidłowe liczenie od błędnego, dodaje i odejmuje do 10, potrafi wskazać w którym zbiorze jest więcej elementów.

5. Psychologiczny życiorys, czyli choroby, podejście rodziców i metody nauczenia.

6. Testy umiejętności szkolnych w zakresie liczenia.

7. Testy inteligencji płynnej i skrystalizowanej.

8. Pomiar gotowości uczenia się matematyki w szkole.

A to wszystko uzyskuje się poprzez: wywiad z rodzicem; analizę dokumentów szkolnych, a także zeszytów i sprawdzianów ucznia; obserwację dziecka; wynik testu inteligencji, np. skala Wechslera (WISC-R) i test matryc J.C. Ravena; wyniki testów sprawdzających pamięć, uwagę, spostrzegawczość, zdolności arytmetyczne.

Efektem badania psychologiczno-pedagogicznego jest opinia wydana przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną, która składa się z opisu psychologicznego bądź pedagogicznego, a także z zaleceń dostosowanych do potrzeb ucznia.

Literatura

Gruszczyk-Kolczyńska, E. (2012). Diagnoza dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki.

Oszwa, U. (2005). Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych u dzieci. Wydawnictwo Impuls.

Rykhlevskaia, E., Uddin, L. Q., Kondos, L., & Menon, V.(2009). Neuroanatomical correlates of developmental dyscalculia: Combined evidence from morphometry and tractography. Frontiers in Human Neuroscience, 3, Article ID 51.

Olga Bieńkowska