Metody i cele ćwiczeń artykulacyjnych w mowie w terapii logopedycznej

Logopedzi podczas swojej pracy terapeuty wykorzystują różne metody pracy z dziećmi. Jeśli postaramy się podzielić metody pracy na grupy, otrzymamy dwie zasadnicze grupy używane w terapii logopedycznej. Będą to metody mechaniczne i metody fonetyczne.

METODY MECHANICZNE

Pierwszą opisywaną metodą pracy jest metoda mechaniczna, w której terapeuta właściwą wymowę uzyskuje w wyniku mechanicznego ułożenia narządów mowy przez naśladowanie widocznych artykulacji. W tej metodzie bardzo duże znaczenie ma takie odbieranie bodźców za pomocą słuchu i wzroku.

W metodzie mechanicznej wyróżnia się 4 sposoby postępowania:

• wyjaśnienie artykulacji
• naśladowanie artykulacji z bezpośredniego wzoru
• wyzyskanie pewnych nieartykułowanych dźwięków
• mechaniczne układanie narządów

Na po czym polegają mechaniczne metody pracy?

1. Wyjaśnienie artykulacji – metoda ta opiera się na dokładnym określeniu ułożenia narządów artykulacyjnych a także dostosowania siły wydychanego przez płuca powietrza. Nie stosuje się jej często, ponieważ zazwyczaj stosowana jest jako metoda pomocnicza niż metoda główna. Kiedy logopeda widzi, że używając tej metody nie uzyskuje oczekiwanych rezultatów, przechodzi do innych ćwiczeń.

2. Naśladowanie artykulacji bezpośredniego wzoru – tutaj praca terapeutyczna opiera się przede wszystkim na obserwacji wzrokowej. Wykorzystuje się ją w pracy z głoskami optycznymi, czyli takich, kiedy istnieje możliwość obserwacji ruchów artykulacyjnych za pomocą wzroku.

3. Wyzyskiwanie pewnych nieartykułowanych dźwięków – logopeda używają tej metody, opiera swoją pracę i terapię pacjenta na nieartykułowanych dźwiękach lub fizjologicznych czynnościach organizmu. Nie korzysta się z niej często, ale można wykorzystać ją do uzyskania szczelinowej x(ch). Wtedy dziecku poleca się chuchać na zamarznięte ręce lub po prostu się śmiać.

4. Mechaniczne układanie narządów – punktem początkowym dla tej metody jest obojętna pozycja narządów mowy lub sama forma wadliwa, którą się zwalcza.

METODY FONETYCZNE

Drugą utworzoną grupą metod pracy w terapii logopedycznej są metody fonetyczne. Zazwyczaj logopeda w swojej pracy rozpoczyna terapię od pracy z głoską, którą pacjent wymawia w sposób prawidłowy a ma ona dodatkowo cechy wspólne z głoską wymawianą nieprawidłowo. Odpowiednio modyfikowany dźwięk staje się punktem wyjścia terapii, co pozwala w rezultacie zbliżyć się brzmieniem do pożądanej głoski, nad którą terapeuta i pacjent pracują.

Jeśli logopeda do pracy z dzieckiem używa metod fonetycznych, rzadko przenosi się artykulację. Zazwyczaj pracę rozpoczyna się od razu we właściwym miejscu artykulacji. Kierunek tej pracy nie jest dowolny, ponieważ zazwyczaj przeważają metody rozwijające głoski, wymawiane głęboko w jamie ustnej.

Ponieważ metody fonetyczne nie są jednolite, trudno jest szczegółowo je podzielić.