Terapia ręki jako metoda wspomagająca rozwój mowy dziecka

Dlaczego terapia ręki u dzieci staje się coraz bardziej popularna? Dlaczego jest taka ważna?

Rozwój mowy dziecka jest ściśle powiązany z jego rozwojem ruchowym, a w szczególności z rozwojem czynności precyzyjnych, które wykonują dłonie. Dzieje się się tak dlatego, że znajdujące się w korze mózgowej pola ruchowe odpowiedzialne za motorykę narządów mowy oraz pola ruchowe odpowiadające za ruch ręki znajdują się obok siebie.

Ponadto ważna jest również wielkość pól ruchowych, gdyż świadczy ona precyzji oraz stopnia skomplikowania wykonywanych ruchów. Pola odpowiedzialne za ruchy narządów mowy oraz pola odpowiedzialne za motorykę precyzyjną ręki zajmują największą powierzchnię kory mózgowej. Zależność tę można doskonale wychwycić oglądając schemat reprezentacji ruchowej w korze mózgowej człowieka wg. W. Panfielda i T. Rasmussena. Na rysunku tym jest zaprezentowane ułożenie pól korowych, odpowiedzialnych za ruch poszczególnych części ciała. Można na nim zauważyć, że pola odpowiedzialne za ruch ręki oraz pola odpowiedzialne za ruchy narządów mowy tworzą jedno pasmo. Z tego też powodu, odpowiednia stymulacja ręki, pobudzająca znajdujący się w mózgu ośrodek odpowiedzialny za jej ruch, pobudza jednocześnie ośrodek ruchowy narządów mowy. W tym samym paśmie znajdują się także pola odpowiedzialne za ruch całego ciała, co również świadczy o ich wpływie na rozwój mowy.

W wyniku ewolucji człowiek przyjął postawę wyprostowaną, co uwolniło jego rękę od funkcji lokomocyjnej i przyczyniło się do rozwoju funkcji manipulacyjnych dłoni oraz wykonywania przez nią ruchów precyzyjnych. Usprawnienie ręki z kolei przyczyniło się do rozwoju ośrodków kory mózgowej, które są odpowiedzialne za ruchy narządów mowy. W wyniku tych zmian mowa zastąpiła gesty i proste dźwięki, których człowiek pierwotny używał do porozumiewania się.  Wg prof. W. Szeląg, neuropsychologa i logopedy, wykształcenie się mowy w wyniku ewolucji było skutkiem zmian przystosowawczych układu ruchowego.

Wraz z rozwojem ruchów precyzyjnych dłoni oraz wykształceniem się mowy, udoskonaleniu uległ także zmysł dotyku. Jest on ściśle powiązany z układem ruchowym człowieka. Największe zagęszczenie receptorów dotykowych znajduje się na opuszkach palców oraz wargach i czubku języka, co również potwierdza powiązania pomiędzy sprawnością dłoni a sprawnością narządów mowy.

Na bazie powyższych ustaleń został stworzony program Terapii Ręki, który jest doskonałą metodą wspomagającą rozwój mowy. Jego zadaniem jest poprawa kondycji całego ciała wraz z usprawnieniem funkcji precyzyjnej dłoni, co w połączeniu z terapią logopedyczną, daje niezwykle dobre wyniki.

Logopeda Magdalena Ostrowska