Depresja dzieci i młodzieży

Mówiąc  o  depresji  dzieci  i  młodzieży  należy  zwrócić  uwagę  na  to,  iż  dzieci  nieco  inaczej  reagują,  gdy  zmagają się ze swoimi negatywnymi emocjami.  Rozpoczynając  rozważania  o  depresji,  należy  zwrócić  uwagę  na  to, jakie objawy jej towarzyszą. Zgodnie z piątą edycją klasyfikacji zaburzeń  psychicznych  Amerykańskiego 
Towarzystwa  Psychiatrycznego (DSM-5)  o  występowaniu  obniżonego  nastroju  (drażliwości),  mogącego  być  początkiem  depresji  mogą  świadczyć: 

1. Wybuchowość przejawiająca się w mowie lub zachowaniu, a nieadekwatna do sytuacji.
2. Wybuchowość niespójna z poziomem rozwoju.
3. Wybuchowość występująca średnio 3 lub więcej razy w tygodniu.
4. Nastrój obserwowany przez otoczenie chorego, a występujący między wybuchami jest określany jako zły lub drażliwy.
5. Powyższe objawy utrzymują się minimum 12 miesięcy.
6. Objawy opisane w punkcie 1 i 4 pojawiają się w przynajmniej trzech sytuacjach np. dom, szkoła, grupy rówieśnicze, a przynajmniej jedna z tych sytuacji jest poważna.
7. Kryteria 1-5 pojawiły się przed 10 rokiem życia.
8. Wyżej wymienione kryteria nie wynikają z występowania innych zaburzeń psychicznych ani ze stanu fizjologicznego, medycznego lub neurologicznego.

Przy określeniu tego, czy depresja jest ciężka czy lekka należy zaobserwować czy któreś z wyżej wymienionych kryteriów utrzymuje się do 1 dnia czy też dłużej. Ważne jest też, aby nie diagnozować dzieci przed 6 rokiem życia, ponieważ kryteria mogą zostać zaburzone. 18 rok życie, to z kolei zbyt późno na tego typu diagnozy. O właściwej, ciężkiej depresji można mówić, gdy:

a)  Pięć (lub więcej) z następujących objawów wystąpił podczas tego samego okresu 2 tygodni i stanowi zmianę w stosunku do poprzedniego stanu człowieka. Do objawów tych zalicza się: obniżony nastrój lub utratę zainteresowania lub przyjemności:

b) Przygnębienie występujące przez większość dnia, prawie codziennie, na co wskazuje subiektywna opinia osób z otoczenia (u dzieci i nastolatków może być to drażliwość).

c) Znacznie zmniejszone zainteresowanie lub spadek przyjemności z wykonywania  wszystkich lub prawie wszystkich czynnościach przez większość dnia i prawie codziennie.

d) Znaczna utrata masy ciała, która nie jest spowodowana dietą lub nagły przyrost masy ciała (więcej niż 5% masy ciała w ciągu miesiąca) lub spadek lub zwiększenie apetytu prawie codziennie. (u dzieci zwiększenie masy ciała może przebiegać nieco inaczej).

e) Bezsenność lub nadmierna senność prawie codziennie.

f) Pobudzenie lub opóźnienie psychoruchowe prawie codziennie (w tym obserwowane przez innych, nie tylko subiektywne). 

g) Zmęczenie lub utrata energii prawie codziennie.

h) Uczucia bezwartościowości lub nadmierne lub niewłaściwe poczucie winy (które mogą być urojeniowe) niemal codziennie.

i)  Zmniejszona umiejętność myślenia lub koncentracji lub niezdecydowanie prawie codziennie (subiektywne lub zaobserwowane przez otocznie).

j) Powracające myśli o śmierci (nie tylko strach), nawracające myśli samobójcze bez konkretnego planu, próba samobójcza czy konkretny plan popełnienia samobójstwa.

Wyżej wymienione objawy powodują znaczące, negatywne skutki stresu lub upośledzenie w społecznych, zawodowych lub innych obszarach funkcjonowania. Aby można było mówić o dużej depresji, należy też wykluczyć występowanie innych zaburzeń.

Najbardziej zaawansowanym, a jednocześnie najbardziej poważnym stadium depresji jest trwałe zaburzenie depresyjne, zwane też dystymią. Można o nim mówić, gdy występuje:

1. Przygnębienie przez większą część dnia, przez kilka dni, dostrzegalne subiektywnie lub przez osoby z otoczenia i występujące przez co najmniej 2 lata (u dzieci i młodzieży nastrój może być drażliwy, a czas trwania musi wynosić co najmniej 1 rok).

2. Towarzyszące ciężkiej depresji:

a) Słaby apetyt lub przejadanie się,

b) Bezsenność lub nadmierna senność,

c) Niskie zużycie energii lub zmęczenie,

d) Niska samoocena,

e) Słaba koncentracja lub trudności w podejmowaniu decyzji,

f) Uczucia beznadziei.

3. W okresie 2 lat (1 rok dla dzieci i młodzieży) zaburzenia, osobie towarzyszyły objawy z punktu 1 i 2 z przerwą maksymalnie 2 miesiące.

4.Wyżej wymienionych objawów nie da się wytłumaczyć innymi chorobami.

5. Objawy powodują znaczące, negatywne skutki stresu lub upośledzenie w społecznych, zawodowych lub innych ważnych obszarach funkcjonowania.

Zgodnie z wyżej wymienionymi kryteriami, można zauważyć, że objawy depresji dzieci i młodzieży nieco odbiegają od tych, jakie zostały wymienione wśród kryteriów diagnostycznych dla osób dorosłych.

Jeśli u swojego dziecka zauważyłeś któryś z wyżej wymienionych objawów depresji, umów się na wizytę do psychologa dziecięcego.

mgr Joanna Chlebiej