Lęk przed separacją w dzieciństwie

Lęk przed separacją w dzieciństwie to normalne zjawisko związane z prawidłowo przebiegającym rozwojem emocjonalnym. W sytuacji oddzielenia, lub zagrożenia separacją od osoby, z którą dziecko jest związane, najczęściej matki bądź osoby, która pełni nad dzieckiem stałą opiekę, naturalną reakcją jest pojawienie się lęku u dziecka w okresie wczesnodziecięcym i przedszkolnym.

Przy czym reakcja jest tym silniejsza, im dziecko jest młodsze, a sytuacja dla niego bardziej nieznana. Początek zaburzenia, które nazwane jest jako lęk przed separacją w dzieciństwie, to okres pomiędzy 2 r.ż. a 5 r.ż.. Różni się od normalnego i prawidłowego lęku przed oddzieleniem, nasileniem oraz zbyt długim czasem utrzymywania się poza zakresem wieku, oraz współwystępowaniem ważnych trudności w społecznym funkcjonowaniu dziecka.

Objawy występowania tego lęku przejawiają się poprzez:

• martwienie się, że rodziców, czy stałego opiekuna mogłoby spotkać jakieś nierealistyczne nieszczęście, że już nie wrócą lub spotka ich śmierć;
• martwienie się, że jakieś wydarzenie, takie jak zgubienie się, porwanie, przebywanie w szpitalu czy śmierć, spowoduje rozłąkę od ukochanej osoby;
• chodzenie do szkoły w związku z lękiem przed rozłąką jest związane bądź z dużą niechęcią, bądź pojawia się odmowa uczęszczania do szkoły;
• kontrolowanie nawet w nocy, czy rodzice są w domu, bądź niechęć przed pójściem spać w momencie ich nieobecności;
• odmawianie spania poza domem;
• obawa przed przebywaniem samemu bez opiekuna, przez co często dziecko przebywa w tym samym pomieszczeniu co opiekun, trzyma się blisko;
• powtarzające się koszmary senne dotyczące rozstania;
• powtarzające się problemy fizyczne w sytuacji rozstania, takie jak wymioty, bóle głowy, bóle brzucha;
• w sytuacji, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia rozdzielenia, dziecko przejawia pogorszenie samopoczucia, odczuwa stres przed rozstaniem, w trakcie lub tuż po rozstaniu. Jest on wyrażany często między innymi poprzez płacz, złość, apatię, wycofanie się społeczne, potrzebę rozmowy z opiekunem, chęć powrotu do domu.

Lęk przed separacją w dzieciństwie jako zaburzenie jest leczony poprzez programy terapeutyczne obejmujące dziecko oraz rodzinę.

Dominika Tkaczuk – psycholog