Nowe teorie alkoholizmu

Współczesne holistyczne koncepcje podnoszą całościowy charakter zaburzenia i jego złożoność. Zgodzie z nowym, szerszym podejściem do zagadnienia WHO zrezygnowało z używania terminu alkoholizm, jako zbyt wąskiego i stygmatyzującego. W celu uściślenia nazewnictwa zastąpiła go terminami:

• Niesprawności (problemy) związane  z alkoholem – wskazujące na alkoholizm w najszerszym jego rozumieniu.

Zespół uzależnienia od alkoholu – niegdyś nazywany chorobą alkoholową.

• Definiowany jako stan zmian, obejmujących somatyczne i psychiczne aspekty funkcjonowania, spowodowanych nadużywaniem alkoholu, charakteryzujących się określonymi reakcjami behawioralnymi i innymi, które przeważnie dotyczą predyspozycji do stałego, bądź okresowego używania alkoholu prowadzącego do pożądanych doznań psychicznych, a czasem mających na celu uniknięcie złego samopoczucia – spowodowanego brakiem alkoholu. Stanom tym może towarzyszyć wzrost tolerancji (Pużyński, 1993).

Na zmiany spowodowane używaniem alkoholu składają się:

1. przemiany zachowania – picie na sposób odbiegający od wzorów obowiązujących w danym kręgu kulturowym;

2. spożywanie dużej dobowej dawki alkoholu;

3. stereotypowość sposobu – od picia stale w dużych ilościach w celu uniknięcia trzeźwości, do picia ciągami z okresami całkowitej abstynencji;

4. osłabienie, a nawet utrata zdolności do adekwatnego reagowania na wzmocnienia negatywne (np. sankcje prawne, rodzinne);

5. zmiany psychiczne – upośledzenie, bądź utrata kontroli nad formą picia przejawiająca się w niezdolności do realizowania postanowień o jego zaprzestaniu lub zmianie jego modelu; głód alkoholowy, myśli i odczucia prowadzące w konsekwencji do picia alkoholu i koncentracji na sprawach związanych z alkoholem;

6. zmiany somatyczne, czyli zespół abstynencyjny – picie w celu uniknięcia zespołów abstynencyjnych i zwiększona tolerancja na alkohol (Pużyński, 1993, s. 25).

W najnowszym koncepcjach traktujących o problemie uzależnienia od alkoholu postuluje się widzenie go jako syndromu, czy zespołu uzależnienia (alcohol dependence syndrom). Składa się nań siedem charakterystycznych elementów: (Edwards i in. 1976, 1986) [za: Kliniczne wytyczne rozpoznawania i krótkiej interwencji. Alkohol i podstawowa opieka zdrowotna, PARPA, Warszawa 2007]

1. ograniczenie repertuaru zachowań mających związek z używaniem alkoholu;

2. nasilenie ważności zachowań związanych z piciem;

3. zwiększenie tolerancji na alkohol;

4. powtarzające się objawy abstynencyjne;

5. uśmierzanie lub unikanie objawów abstynencyjnych;

6. subiektywna świadomości przymusu picia;

7. nawroty aktywnej formy syndromu po okresach abstynencji.

Jeśli u siebie bądź wśród swojej najbliższej rodziny czy znajomych widzisz objawy tej choroby, nie zwlekaj z pomocą. Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji.

Anna Szpilka – psycholog