Borderline – specyficzne zaburzenia osobowości

Borderline,  czyli inaczej zaburzenie z pogranicza nerwicy i psychozy jest jednym z odmian zaburzenia osobowości. Zaburzenia osobowości są to ciężkie zaburzenia struktury charakteru i sposobu zachowywania się danej osoby. Zazwyczaj obejmują one kilka różnych wymiarów dotyczących osobowości i praktycznie zawsze dostrzega się w nich zaburzenia funkcjonowania indywidualnego i społecznego.

Zaburzenia te pojawiają się zazwyczaj w okresie późnego dzieciństwa lub później w wieku młodzieńczym i trwają już wtedy w wieku dojrzałym. Aby prawidłowo rozpoznać zaburzenia osobowości, należy badać je dopiero po 16 czy 17 rokiem życia. Aby rozpoznać zaburzenia osobowości, należy brać pod uwagę wszystkie sfery funkcjonowania jednostki, ale trzeba pamiętać, by odnosić je jedynie do tych cech czy wymiarów, w których nasilenie jest bardzo widoczne i osiąga określony stopień.

Zaburzenia osobowości, to stany który nie są spowodowane uszkodzeniem mózgu ani jego chorobą, czy innymi zaburzeniami psychicznymi i spełniają poniższe kryteria:

• wyraźne nieprawidłowe postawy i zachowanie, obejmujące wiele stref psychicznych, m.in. uczciwość, pobudliwość czy sposoby postrzegania
• zachowania utrzymują się długo, nie mają charakteru epizodów
• wzorzec nieprawidłowych zachowań jest całościowy i niedostosowany do różnych sytuacji indywidualnych i społecznych
• trudności, które wymieniamy pojawiają się w dzieciństwie i utrzymują się już w życiu dorosłym
• zaburzenia te prowadzą do złego samopoczucia, subiektywnego cierpienia (dyskomfort psychiczny)
• często zaburzenia mają negatywny wpływ na funkcjonowanie w zakresie zawodowym i społecznym

Jednym z rodzajów  zaburzeń osobowości jest typ borderline – typ pograniczny osobowości chwiejnej emocjonalnie, rozpowszechniony pod nazwą osobowości pogranicznej. W typie borderline występują również cechy niestabilności emocjonalnej. Często występuje niejasny, zaburzony obraz samego siebie, własnych celów i wewnętrznych preferencji w tym także seksualnych. Występuje niezdolność do kontrolowania zachowań emocjonalnych. Osoby z tym typem zaburzenia często wchodzą w intensywne, ale niestety nietrwałe związki z innymi ludźmi oraz cechują się impulsywnymi zachowaniami autodestrukcyjnymi. Może występować także uczucie pustki wewnętrznej. Takie osoby posuwają się także do prób samobójczych bądź uszkadzają własne ciało. Ich poczucie tożsamości jest zaburzone. Sprawiają wrażenie dobrze przystosowanych osób pod względem społecznym, natomiast są to tylko pozory.

Zaburzenia osobowości są problemem, który utrzymuje się przez całe dorosłe życie danej osoby i powoduje szerokie i długotrwałe konsekwencje. Często osoba taka doświadcza wielu niepowodzeń i choruje na inne zaburzenia psychiczne będące powikłaniem nieprawidłowej struktury charakteru np. depresję, zaburzenia lękowe…

Jedyną formą leczenia tych zaburzeń jest psychoterapia. Z zasady długotrwała. W przypadku podtypu bordeline jest to szczególnie trudne. Osoby takie ze względu na swoją chwiejność często nie są w stanie kontynuować terapii. Mają wiele mieszanych odczuć w stosunku do terapeuty i trudności w zaufaniu mu, co jest konieczne do sukcesu w terapii. Zmienne nastroje mogą być przyczyną podejmowania pochopnych decyzji i przykrych konsekwencji.

Agnieszka Idźkowska-Guz psycholog