Czy pomaganie można nazwać sztuką?

Na samym początku uważam, że warto naznaczyć co to jest pomaganie. Pojęcie jest dość obszerne, ale tak najogólniej mówiąc SJP PWN tłumaczy, że jest to „działanie podjęte dla dobra innej osoby”. Brzmi tak łatwo, a rzeczywistość jest zdecydowanie inna.

Zawód psychologa jest trudny, a psychoterapeuty jeszcze trudniejszy. Na samym początku przez 5 lat zdobywa się wiedzę w takich obszarach jak: neurobiologia i neuroanatomia mózgu, filozofia, antropologia, psychologia rozwojowa, poznawcza, osobowości, społeczna, relacji międzyludzkich, kliniczna i psychopatologia, a także diagnozy i ekspertyzy. Sen z powiek studentów kradnie statystyka z metodologią, język obcy przynajmniej na poziomie B2 z dodatkiem części stricte zawodowej i liczne dodatkowe fakultety i staże, które coraz częściej są dodatkowo płatne. Po tak długiej drodze zostajemy wykwalifikowanymi psychologami.

Coraz więcej osób decyduje się na kolejny etap 4–letniego kształcenia się podyplomowo, aby nauczyć się sztuki pomagania i zostać psychoterapeutą. Dopiero wtedy zgodnie z etykę zawodową może otworzyć własny gabinet i pomagać tym, którzy tego potrzebują.

Ale wróćmy do sedna tematu. Na czym polega sztuka pomagania w gabinecie terapeutycznym? Charakteryzuje się ona 8 podstawami i cechami, które Wam przybliży Olga Bieńkowska, studentka 5 roku psychologii klinicznej i zdrowia na Uniwersytecie SWPS w Warszawie.

8 najważniejszych postaw oraz cech w pomocy psychologicznej:

1. Zaufanie.

Bez zaufania nie ma współpracy. Istotne jest, aby już na samym początku uzgodnić reguły, które będą panować na spotkaniach, czyli zawrzeć tzw. kontrakt. Kontrakt może być ustny, bądź pisemny. Będzie on określał warunki współpracy między innymi miejsce, czas, częstotliwość sesji, cel i sposób leczenia, granice pomiędzy terapeutą a pacjentem, warunki odwoływania spotkań oraz płatność.

2. Szacunek.

Terapeuta z góry zakłada, że osoba której będzie pomagać jest samodzielna, niezależna, gotowa kierować własnym życiem, a także potrafi podejmować autonomiczne decyzje. Taka definicja kryje się pod słowem szacunek w relacji terapeutycznej.

3. Empatia.

Empatia to zdolność zauważania, rozumienia i przeżywania uczuć i zachowania drugiej osoby co zbliża do bliskiego kontaktu terapeuty z pacjentem. Aby bliżej poznać umiejętność empatyzowania polecam obejrzeć 3 minutowy film: Brené Brown on Empathy, który znajduje się pod linkiem: (https://www.youtube.com/watch?v=1Evwgu369Jw)

4. Akceptacja.

Akceptując drugą osobę dajemy jej przestrzeń, aby mogła poczuć się pewniej i zmienić to, co naprawdę chce zmienić. Nasze krytyczne nastawienie może rodzić opór i obronną postawę u pacjenta.

5. Bezpieczeństwo.

Poczucie bezpieczeństwa ściśle wiąże się z zaufaniem co tworzy dodatnią korelację. Im bardziej ufamy, tym bardziej czujemy się bezpiecznie. Jednym z wyznaczników jest otwarta postawa ciała pacjenta.

6. Nieosądzanie.

Jeżeli bezwarunkowo akceptujemy drugą osobę to staramy się jej nie osadzać. Im bardziej mamy sztywne przekonania tym trudniej jest nam nie krytykować. Najlepszym lekarstwem jest kierowanie się zaciekawieniem drugą osobą.

7. Autentyczność.

Aby być osoba autentyczną w pierwszej kolejności powinniśmy poznać siebie, swoje emocje, przekonania, zachowania i sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach. O tym wszystkim psychoterapeuci uczą się na studiach i kursach doszkalających. Chodzą na własną indywidualną terapię, a także swoją pracę poddają superwizji i to wszystko po to, aby potrafić zachować odrębność między sobą a pacjentem.

8. Profesjonalizm.

Zdobywanie rzetelnej, aktualnej wiedzy i technik, które mogą być przydatne w udzielanej pomocy. Również pod pojęciem profesjonalizmu kryje się umiejętność dotrzymywania tajemnicy zawodowej, która jest zwolniona zgodnie z kodeksem etyki psychologa w przypadku:

• realnego zagrożenia życia pacjenta, bądź kogoś z otoczenia,

• ujawnienia czynów, które kwalifikują się jako przestępstwo,

• zamiaru pomocy osobie małoletniej, która jest pod opieką rodzica/opiekuna prawnego. W takim przypadku powinniśmy poinformować niepełnoletniego o zamiarach, aby otrzymać świadomą zgodę.

• pełnienia funkcji psychologa biegłego.

Podsumowując pozwolę sobie przetoczyć cytat Carla Rogersa „ Ludzie są z natury godni zaufania, mają pozytywne cechy oraz potencjalną zdolność rozwiązywania własnych problemów”.

Olga Bieńkowska