Psychologiczne granice

Psychologiczne granice to niewidzialne i symboliczne 'płoty’, określające co mną jest, a co już nie jest. Powstrzymują one ludzi przed wkraczaniem na nasz teren i nadużywaniem nas. Powstrzymują nas samych od wchodzenia na teren innych ludzi i nadużywania ich. Umożliwiają każdemu z nas osiągnięcie poczucia 'kim jestem’, za co jestem odpowiedzialny, a za co nie.

Systemy tych granic składają się z dwóch części: zewnętrznej i wewnętrznej. Nasze zewnętrzne granice (fizyczne) pozwalają nam ustalić dystans między nami a innymi ludźmi i umożliwiają nam dawanie lub odmawianie pozwolenia na to, aby nas dotknęli.

Granice wewnętrzne chronią nasze myśli, uczucia i zachowania oraz czynią je funkcjonalnymi. Granice emocjonalne i intelektualne pozwalają rozpoznać nasze własne uczucia, myśli i zachowania oraz oddzielić je od myśli, uczuć i zachowań innych ludzi. W ten sposób powstrzymujemy się od obwiniania innych za to, co myślimy, czujemy i robimy. Wewnętrzne granice powstrzymują nas także od brania odpowiedzialności za myśli, uczucia i zachowania innych, a to chroni nas przed manipulowaniem i rządzeniem ludźmi z naszego otoczenia.

Szczególnie ważne jest ustalanie i przestrzeganie granic w relacjach rodzinnych. Bardzo małe dzieci nie mają swoich granic, uczą się ich dopiero w życiu społecznym. Rodzice powinni znać swoje granice – dzięki temu wiedzą, kim są, dokonują wyborów i decydują o własnym życiu. Wytyczają je swoim dzieciom, oraz pilnują ich przestrzegania. Granice dają odpowiedź na pytania 'co jest w porządku, a co nie?’, 'jak daleko mogę się jeszcze posunąć?’, 'co się stanie, jeśli posunę się za daleko?’, 'kto tu naprawdę rządzi?’. Pokazują drogę akceptowalnych zachowań. Określają związki między ludźmi i pozwalają dzieciom odkrywać, jaką mają siłę w relacjach z innymi.

Granice wspomagają rozwój, dają informację, z czym dzieci sobie już radzą, a z czym nie. Dają poczucie bezpieczeństwa. Wytyczenie jasnych i stabilnych granic daje dziecku ważny przekaz: 'Jestem silnym i odpowiedzialnym rodzicem. Możesz liczyć na to, że poprowadzę cię we właściwym kierunku’. Rodzic, który zgadza się na wszystko, bo nie jest w stanie czegoś dziecku odmówić(nie stawia granic), nie jest dla dziecka źródłem radości (bo dał to, czego dziecko domagało się) tylko lęku. To rodzic słaby, więc na kim może się oprzeć dziecko, skoro 'rządzi’ rodzicem?

Małgorzata Niedzieska – psycholog