Psychologiczny portret agresora

Cały czas słyszy się o agresji wśród dzieci w szkołach, na podwórkach. Dorośli mają często problem z rozwiązaniem problemu i pomocy ofiarom przemocy rówieśniczej. Warto zwrócić uwagę, które z dzieci mogą być potencjalnymi agresorami, a które ofiarami aktów przemocy. Przedstawiamy poniżej portrety psychologiczne agresora oraz ofiary. 

Psychologiczny portret agresora:

• Jest to najczęściej dziecko aktywne i energiczne, chce zapanować nad otoczeniem i podporządkować sobie innych.
• Pochodzi z rodziny problemowej (alkoholizm, przemoc, przestępstwa, rozwody, bieda itp.), w której rodzice stosują podwójne wzorce zachowań (co innego mówią, a co innego robią). Te czynniki mogą wywołać w dziecku wrogość w stosunku do otoczenia.
• Agresor czerpie różne korzyści ze swoich zachowań, najczęściej materialne i psychiczne. Jego ofiara musi mu dostarczać różnych rzeczy np. papierosów, czy czegoś innego, czego potrzebuje.
• Wśród najbliższych znajomych cieszy się swoistym prestiżem.
• Ma niską samokontrolę, jest impulsywny, łatwo wpada w gniew.
• Gdy przeżywa strach lub stres wykazuje tendencję do agresji.
• Ma stałe, utrwalone wzorce do stosowania przemocy.
• Trudno jest mu stosować się do ogólnie przyjętych zasad.
• Przyjmuje postawy wrogie, generalnie jest nastawiony na „nie”.
• Jest zadowolony z własnych zachowań, nie odczuwa wstydu i winy.
• Świetnie umie udawać.
• Wcześnie prezentuje antyspołeczne wzorce zachowań (kradnie, pije alkohol, bierze narkotyki, niszczy mienie społeczne).

Psychologiczny portret ofiary:

• Zazwyczaj jest to dziecko wrażliwe, ostrożne, z niską samooceną, mało pewne siebie.

• Jest załamany i nieszczęśliwy, ponieważ jest przezywany, poniżany, wyśmiewany, ośmieszany i zmuszany do posłuszeństwa przez agresora. Wstydzi się roli ofiary i najczęściej nie jest akceptowany przez innych.

• W desperacki sposób usiłuje zdobyć akceptację agresora (np. kradnie dla niego).

• Sam może zacząć używać przemocy w stosunku do słabszych.

• Nie jest zdolny do wyrażania swoich uczuć i dobrej komunikacji z otoczeniem z powodu strachu i zamknięcia w sobie.

• Jest przeraźliwie samotny.

• Cechuje go irytacja i nagłe wybuchy, ma nieoczekiwane zmiany nastroju.

• Ma kłopoty z wypowiadaniem się.

• Traci zainteresowanie nauką i ma z nią kłopoty.

• Nagle nie lubi szkoły i zaczyna unikać chodzenia do niej.

• Spóźnia się do szkoły, w szkole trzyma się blisko nauczycieli lub innych dorosłych.

• Z trudnością zabiera głos w klasie, jest niespokojny i niepewny siebie.

• Uskarża się na bóle głowy i brzucha (zwłaszcza rano), nie ma apetytu.

• Ma podarte ubrania, zniszczone rzeczy osobiste, siniaki i rany na ciele, zadrapania i ślady których nie można wyjaśnić, a to oznacza, że powstały w wyniku fizycznych napaści na niego. 

Małgorzata Niedzieska – psycholog